#17 “Laat maar zitten het is toch al verpest”

Vandaag in deze boeiende podcastaflevering wil ik het met je hebben over een veelvoorkomend fenomeen dat velen van ons maar al te goed kennen: het alles-of-niets patroon en hoe het onze relatie met eten beïnvloedt.

Gedachten en gedrag: de eeuwige strijd

Stel je eens voor dat je ‘s ochtends één keer vergeet je tanden te poetsen. Zou je dan denken: “Ach, laat maar zitten, de dag is toch al verpest. Ik kan net zo goed de hele week overslaan met tandenpoetsen.” Natuurlijk niet! Dat zou belachelijk zijn. Maar het grappige is dat we soms wel zo denken als het om eten gaat. Eén snoepje of een stuk chocolade kan ons al snel laten denken: “Laat maar zitten, het is toch al verpest.” Dit is het moment waarop die beperkende gedachte, dat kritische stemmetje in ons hoofd dat zegt dat we niet goed genoeg zijn, de kop opsteekt. Deze gedachte triggert het alles-of-niets patroon.

De impact van eetregels
Eetregels spelen een grote rol in dit patroon. Vaak leggen we onszelf strenge eetregels op, en deze regels zijn vaak het resultaat van eerdere diëten die we hebben geprobeerd en onze opvoeding. Wat we hebben geleerd over eten van anderen wordt vaak beschouwd als de norm. Deze aangeleerde eetregels beïnvloeden hoe we denken over eten en wat we onszelf toestaan. Denk bijvoorbeeld aan regels als niet snoepen op doordeweekse dagen, koolhydraten vermijden, geen brood eten, suiker verbannen, niet eten na 8 uur ‘s avonds, enzovoort. We kunnen allemaal wel een lijst van deze regels maken, bewust of onbewust.

Waarom eetregels niet werken
Het ironische is dat eetregels meestal averechts werken. Ze versterken het alles-of-niets patroon. Je begint jezelf te vertellen dat je bepaalde voedingsmiddelen niet mag hebben, wat een gevoel van controle geeft. Onze hersenen houden van regels en categoriseren dingen als gezond of ongezond, goed of slecht. Dit kan leiden tot zelfoordelen en teleurstelling in onszelf. We worden harder voor onszelf en dat is de veilige route voor onze hersenen, omdat we dat kennen van eerdere dieetpogingen. We denken dat afvallen alleen mogelijk is met discipline en doorzettingsvermogen.

De kracht van gedachten
Een interessant aspect om te begrijpen is dat gedachten slechts 90 seconden duren, bij iedereen. Toch kunnen we de hele dag blijven hangen in negatieve gedachten en emoties als we onszelf veroordelen na een “fout” eetmoment. Dit gebeurt omdat we die gedachten blijven herhalen, wat emoties blijft triggeren en uiteindelijk leidt tot bepaald gedrag, zoals eetbuien. Het alles-of-niets patroon wordt geactiveerd, en we blijven vastzitten in deze cyclus van gedachten, emoties en gedrag.

De roze olifant
Onze hersenen begrijpen het woord “niet” niet goed. Als je tegen jezelf zegt: “Ik mag niet snoepen,” interpreteert je brein dit als: “Ik mag snoepen.” Hetzelfde geldt voor andere beperkende eetregels. Dit is vergelijkbaar met het proberen om niet aan een roze olifant te denken – je zult er juist aan denken. Daarom geloof ik niet in eetregels. Ze creëren schaarste en versterken ons verlangen naar wat we onszelf ontzeggen.

Een nieuwe mindset over voeding
Wat als ik je vertel dat je alles mag eten wat je wilt, zonder eetregels? Het klinkt misschien beangstigend, maar het kan bevrijdend zijn. Het betekent niet dat je jezelf constant volpropt. Het betekent dat je leert luisteren naar je lichaam en jezelf afvraagt of je echt zin hebt in bepaald voedsel. Het wegnemen van schaarste en angst rondom eten kan leiden tot een gezondere relatie met voeding.

Doorbreek het alles-of-niets patroon
Het alles-of-niets patroon kan vermoeiend zijn en leiden tot teleurstelling in jezelf. Denk eens na over wat er echt gebeurt als je een “fout” eetmoment hebt. Is het erg als je af en toe geniet van een stuk chocolade of een handje chips? Het echte probleem ontstaat pas wanneer je jezelf vertelt dat de dag al verpest is en je doorslaat in eetbuien. Het is belangrijk om te beseffen dat een enkele “zonde” je niet doet aankomen. Het zijn herhaalde “zondes” die invloed hebben op je gewicht.

Vrijheid in eten
Een gezonde relatie met voeding draait om genieten en bewust eten, niet om eindeloze regels en beperkingen. Het gaat om het luisteren naar je lichaam en jezelf toestemming geven om te genieten zonder schuldgevoel. Dus onthoud, je mag alles eten wat je wilt. Eet met mate, luister naar je lichaam, en breek los van het alles-of-niets patroon. Het is tijd om een nieuwe mindset te omarmen en te genieten van een gezonde relatie met voeding.